Σαν σήμερα έφυγαν Δημήτρης Μητροπάνος και Νίκος Παπάζογλου

Εγώ θα τραγουδάω και συ θα με κοιτάς, θα με ακούς, κι ας μην είσαι εδώ”. Η απάντηση δεν ακούστηκε, ταξίδεψε πάνω στη γέφυρα του λόγου και ένωσε τις μοναδικές μορφές, τους ήχους και τα συναισθήματα τους. Οι δύο δεν έγιναν ένα, αλλά έκαναν το ένα να γεννιέται ξανά και ξανά. Το λαϊκό τραγούδι οφείλει πολλά στη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου και στο αγέρωχο, ευαίσθητο, βλέμμα του Νίκου Παπάζογλου. Το λαϊκό τραγούδι οφείλει πολλά στην απλότητα και την ντομπροσύνη του Μητροπάνου, όπως και στην ταξιδιάρικη φωνή του Παπάζογλου. Ο ένας να απλώνει τα χέρια και να μαζεύει φως, σκοτάδι, στάχτες, καπνούς, καημούς και ο άλλος να αφήνεται στη βουή του κόσμου κρατώντας το ντέφι.

Ο ένας να πληρώνει και να εισπράττει το χαράτσι της δημιουργίας και ο άλλος να κάνει την παράγκα παλάτι και τους ανθρώπους βασιλιάδες. Αν δεν βρίσκονταν στη ζωή μας, ίσως κανείς να μην τραγουδούσε και οι καλησπέρες μας να ήταν νεκρές, πεθαμένες. Ο σκληρός μήνας, ο Απρίλης, και οι έρημοι, αναλλοίωτοι, τόποι τους δέχθηκαν στη γη τους και αυτοί άφησαν πίσω τα καλλιτεχνήματα, της ψυχής τα σπαράγματα, ένα πακέτο τσιγάρα και ένα κόκκινο φουλάρι. Η φωνή επέστρεψε και αποκάλυψε: Δημήτρης Μητροπάνος, Νίκος Παπάζογλου, οι μάγκες υπήρξαν! Σαν σήμερα (17/4) “έφυγαν” από τη ζωή, ο πρώτος το 2012, ο δεύτερος το 2011.

Κάτι αληθινά ξεχωριστό

Οι δυο τους δεν συνυπήρξαν καλλιτεχνικά, βρέθηκαν όμως στον κατάλληλο τόπο την κατάλληλη στιγμή. Ο τόπος είναι το ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Η στιγμή είναι η ανάγκη του λαϊκού τραγουδιού για ανανέωση, ανακάλυψη νέων διαδρομών. Αναπόφευκτο και αναγκαίο στην καλλιτεχνική δημιουργία. Οι φωνές-θεμέλια των Καζαντζίδη, Μπιθικώτση, Μπέλλου στήριζαν το οικοδόμημα των μεγάλων μας συνθετών –Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Ζαμπέτας, Πάνου, Σαββόπουλος. Ο ρυθμός της συνολικής δημιουργίας έδειχνε να ατονεί και αυτό δυσκόλευε την πορεία του λαϊκού μας τραγουδιού. Φυσικά και προχωρούσε, ωστόσο η πρόοδος προέκυτε κυρίως από την επανάληψη και τα αποθέματα των ιδιοφυών μας δημιουργών.

Οι συνθήκες, λοιπόν, απαιτούσαν κάτι αληθινά ξεχωριστό, ατόφια λαϊκό. Ο Μητροπάνος διαθέτει μια καθαρή, μεγάλης έκτασης, φωνή, αληθινή, με το παράπονο της ψυχής και το ξέσπασμα της να ξεχωρίζουν. Στην ουσία δίνει σχήμα στην μεγάλη εκπνοή του απλού ανθρώπου. Κάπου εκεί έρχεται ο Παπάζογλου και συμπληρώνει τις αρετές του Μητροπάνου. Πώς; Βρίσκει την ποίηση που γεννιέται στους δρόμους, κι ας έλεγε ότι “εγώ δεν είμαι ποιητής…”. Η φωνή του, η μουσική του, οι στίχοι του εκφράζουν κρυμμένες αλήθειες, σεμνούς, απλούς ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο ότι αμφότεροι αγαπήθηκαν από τους νέους της εποχής τους, ακριβώς γιατί απαντούσαν στην αγωνία τους, στη διάθεση τους.